Gedeelde e-scooters zijn niet per definitie onveilig

Introductie

Terwijl de meeste opinieleiders vurig voor of tegen elektrisch vervoer zoals e-scooters en elektrische auto's zijn, heeft de Belgische verkeersveiligheidsexpert Stef Willems, misschien verrassend, een genuanceerde kijk. Op dit moment hebben we niet genoeg gegevens om echt te weten hoe de overstap naar elektrische voertuigen de verkeersveiligheid beïnvloedt.

Om te beginnen: kunt u VIAS kort beschrijven?

VIAS is een onafhankelijk Belgisch kennisinstituut voor burgers, overheden en bedrijven. Ons doel is om de verkeersveiligheid, mobiliteit en beveiliging te verbeteren. We hanteren een geïntegreerde aanpak, waarbij we de inbreng van belanghebbenden betrekken. We stellen oplossingen voor wetgeving voor die (infra)structurele, technologische en sociale kwesties aanpakken op lokaal, nationaal en internationaal niveau."

Op het gebied van duurzaamheid kunnen elektrische voertuigen voordelig zijn voor steden. Maar hoe zit het met de veiligheid?

Op dit moment hebben we niet genoeg gegevens om echt te weten hoe de overstap naar elektrische voertuigen de verkeersveiligheid beïnvloedt. We weten echter wel dat elektrische auto's gemiddeld zwaarder zijn dan benzine- of dieselauto's, vanwege het gewicht van de accu. Dit betekent dat de impact van ongevallen bij dezelfde snelheid groter zou kunnen zijn. Bovendien hebben bestuurders van elektrische voertuigen de neiging om sneller te accelereren, wat een probleem vormt voor de verkeersveiligheid.

Aan de andere kant, als elektrische auto's eenmaal rijden, zijn ze over het algemeen niet de snelheidsduivels die er zijn. De accu heeft veel vermogen nodig en raakt snel leeg bij intensief gebruik. Dit werkt afschrikkend. Natuurlijk zal de vooruitgang doorgaan. Lichtere batterijen en een groter bereik zullen de komende jaren steeds gebruikelijker worden. Dit zal de situatie weer veranderen.

En hoe zit het met elektrische fietsen?

De realiteit is: het aantal ongevallen met elektrische fietsen is de laatste jaren toegenomen, vaak met oudere mensen. Maar wat is hiervan de oorzaak? Ten eerste is elektrisch fietsen populairder geworden, waardoor er meer ongelukken gebeuren. Ten tweede rijden ouderen niet sneller op elektrische fietsen dan op gewone fietsen. Maar ze zijn, vergeleken met vroeger, wel fitter en mobieler. Dit leidt tot meer fietsen en dus meer ongelukken.

Wat we wel waarnemen is dat ongelukken, vooral zonder dat er een andere partij bij betrokken is, vaker gebeuren bij het op- en afstappen van elektrische fietsen. Dit treft ouderen onevenredig, omdat zij kwetsbaarder zijn. Het probleem bij het op- en afstappen ontstaat vaak doordat de elektromotor in een hogere versnelling staat. Bestuurders stijgen op en voor ze het weten versnelt de fiets met hen mee in plaats van andersom. Daarnaast zijn e-bikes veel zwaarder. Als een fiets op iemand valt, zijn de verwondingen erger.

En de (gedeelde) e-scooters in Brussel?

De (gedeelde) e-scooters in Brussel zijn niet noodzakelijk onveilig, op voorwaarde dat ze op een verantwoorde manier gebruikt worden en gebruikers zichzelf beschermen met helmen en elleboogbeschermers. Steeds meer mensen omarmen deze scooters, alleen of in combinatie met het openbaar vervoer, als alternatief voor de auto. De gebruiksregels zijn vorig jaar aangescherpt. Ze zijn niet langer toegestaan op trottoirs en er geldt een minimumleeftijd van 16 jaar.

'Er zijn voor- en nadelen. E-scooters zijn milieuvriendelijker dan auto's. Aan de andere kant is door hun kleine wielen de zichtbaarheid voor gebruikers beperkt. Bovendien heerst bij sommigen de misvatting dat alcohol en drugs samengaan met scooterrijden. Dit is terecht verboden.

Wat is de belangrijkste rol voor overheden?

In de breedste zin van het woord moeten overheden zorgen voor veilige verkeersoplossingen op een duurzame manier. De elektrificatie van het wagenpark is niet te stoppen. Het is essentieel voor de samenleving om een divers scala aan opties beschikbaar te hebben, met name op het gebied van lichtere voertuigen.

Het is ook van cruciaal belang dat overheden transportgerelateerde ontwikkelingen in de gaten houden en waar nodig maatregelen treffen. Wat komt er op de markt? Wat wordt er overgenomen en is het veilig? De inspanningen moeten uiteindelijk gericht zijn op het aanmoedigen van mensen om alternatieve vervoerswijzen te omarmen. Als elektrische fietsen veel mensen ervan kunnen weerhouden om vijftien kilometer naar hun werk te rijden, dan is dat een positief resultaat voor het verkeer. Het is ook goed voor de volksgezondheid, want fietsen vermindert het risico op hart- en vaatziekten.

En wat zijn de grootste uitdagingen?

Sommige aspecten kunnen niet uitsluitend op Belgisch niveau geregeld worden. Voor e-scooters bijvoorbeeld pleit VIAS voor betere technische normen op Europese schaal. België is ook voorstander van typegoedkeuring. Dat kan echter alleen op Europees niveau.

Het aanpassen van de infrastructuur vormt een andere uitdaging. Dit vergt tijd en de stedelijke ruimte is beperkt. Het handhaven van de regels voor alle weggebruikers, vooral de kwetsbare, is een derde uitdaging.

Download

Urban Road Safety Index 2023

Hoe doen 25 Europese steden het op het gebied van verkeersveiligheid?

In 2023 vroegen we 7.515 mensen die gebruik maken van de wegen in 25 Europese steden.
We wilden weten hoe veilig ze zich voelen als ze onderweg zijn. We vroegen ook of ze bepaalde verkeerssituaties vermijden en of bewoners überhaupt zitten te wachten op al deze (elektrische) gedeelde mobiliteit in het verkeer.

Download het hele rapport gratis via onderstaande link!